पुणे महानगर परिवहन महामंडळ (PMPLML) आपल्या प्रवासी सेवेत तांत्रिक प्रगतीचा नवा अध्याय लिहिण्याच्या तयारीत आहे. प्रवाशांचा सुरक्षित आणि पारदर्शक प्रवास सुनिश्चित करण्यासाठी पीएमपी बसमध्ये आता आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) आधारित स्मार्ट कॅमेरे बसवण्याची योजना हाती घेण्यात आली आहे. या नव्या यंत्रणेचा वापर केल्यास पीएमपीएमएल ही देशातील पहिली सार्वजनिक वाहतूक संस्था ठरेल जी प्रवासी व्यवस्थापनासाठी एआयचा वापर करणार आहे.

तांत्रिक पाऊल पुढे – काय आहे योजना?

या योजनेअंतर्गत पीएमपी बसांमध्ये अत्याधुनिक एआय कॅमेरे बसवले जाणार आहेत. हे कॅमेरे प्रवाशांच्या हालचाली आणि संख्येवर सतत लक्ष ठेवतील. यातील एक कॅमेरा थेट बसच्या स्टिअरिंगजवळ लावण्यात येईल, ज्यामुळे चालकांच्या वर्तनावर आणि वाहतूक नियमांचे पालन होत आहे की नाही, यावर देखरेख ठेवता येईल.

पुण्यात अलीकडील काळात घडलेले काही अपघात चालकांच्या निष्काळजीपणामुळे झाले होते. या पार्श्वभूमीवर चालकांच्या हालचालींवर नजर ठेवणे गरजेचे ठरत आहे. एआय कॅमेऱ्यांमुळे ही जबाबदारी अधिक अचूकपणे पार पडू शकेल.

विना तिकीट प्रवाशांवर ‘स्मार्ट नजर’

पुण्यातील काही गर्दीच्या मार्गांवर प्रवास करणाऱ्या अनेक प्रवाशांकडून तिकीट न काढता प्रवास केला जातो. गर्दीचा फायदा घेत अनेकजण विनातिकीट चोरटे प्रवास करतात. मात्र, एआय कॅमेरे बसमधील प्रवाशांची संख्या मोजून ती माहिती थेट वाहकाला पाठवतील.

यामुळे बसमध्ये नेमके किती तिकीट काढले गेले आणि प्रत्यक्ष किती प्रवासी आहेत, हे लगेच कळेल. याचाच अर्थ विना तिकीट प्रवासी ओळखले जातील आणि त्यांच्यावर त्वरित कारवाई शक्य होईल.

योजना पुढे नेण्यासाठी काय पावले उचललीत?

या योजनेचा सविस्तर प्रस्ताव तयार करण्यात आला असून तो रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाकडे अंतिम मंजुरीसाठी पाठवण्यात आला आहे. एप्रिल महिन्याच्या अखेरीस दिल्ली येथे प्रस्तावाचे सादरीकरण करण्यात येणार आहे. यामध्ये एआयच्या वापरामुळे मिळणारे फायदे आणि संभाव्य अंमलबजावणीचा आराखडा मांडला जाणार आहे.

पाच कोटींचा अंदाजित खर्च

संपूर्ण योजनेसाठी सुमारे ५ कोटी रुपयांचा खर्च अपेक्षित आहे. या योजनेला मंजुरी मिळाल्यानंतर टप्प्याटप्प्याने सर्व पीएमपी बसमध्ये एआय कॅमेरे बसवण्याची प्रक्रिया सुरू केली जाईल.

पुणेकरांसाठी काय बदल होणार?

या नव्या प्रणालीमुळे प्रवाशांना अधिक सुरक्षित, पारदर्शक आणि शिस्तबद्ध सेवा मिळणार आहे. चालकांवर देखरेख असल्याने वाहतुकीचे नियम अधिक काटेकोरपणे पाळले जातील. तसंच, विना तिकीट प्रवास करणाऱ्यांवर नियंत्रण मिळवण्यास मदत होईल, जेणेकरून पीएमपीएमएलचे आर्थिक नुकसानही टळेल.

पुण्यातील सार्वजनिक वाहतूक अधिक सक्षम आणि आधुनिक करण्याच्या दिशेने टाकलेले हे पाऊल भविष्यात देशातील इतर शहरांसाठीही एक आदर्श ठरू शकते.